Zatrucie to zbiór różnorodnych objawów ze strony różnych układów, spowodowanych wniknięciem do organizmu substancji trującej (toksyny lub środka chemicznego) w dawce toksycznej. Każda substancja może być trucizną, nawet leki. 

Zatrucia mogą być wynikiem celowego działania (zabójstwo, samobójstwo) bądź pomyłki (działanie przypadkowe). Mogą też wystąpić zatrucia chorobowe (np. bakteryjne, ciążowe) jaki przemysłowe (np. skażenie środowiska pracy). 

Najczęstszą przyczyną przyjęć do szpitala i konsultacji telefonicznych prowadzonych przez ośrodki toksykologiczne są zatrucia lekami, substancjami narkotycznymi lub substancjami używanymi w gospodarstwach domowych. 

Toksyczność leków może wynikać także z ich błędnego dawkowania lub interakcji między różnymi preparatami. 

Przypadkowe zatrucia najczęściej zdarzają się u dzieci. Otrucia są stosunkowo rzadkie. 

Wypadki w zakładach przemysłowych, działania wojenne lub ataki terrorystyczne mogą być również przyczyną narażenia na substancje szkodliwe.

Objawy zatrucia są niecharakterystyczne. Jeśli poszkodowany jest nieprzytomny i nie możemy znaleźć innej przyczyny utraty świadomości, można podejrzewać zatrucie.

Objawy ułatwiające rozpoznanie zatrucia:

1.  Z układu pokarmowego: nudności, wymioty, biegunka, bóle brzucha
2. Z układu oddechowego: trudności w oddychaniu, spłycenie/zwolnienie oddechu
3. Z układu nerwowego: zwężone lub nadmiernie poszerzone źrenice, ból głowy, zaburzenia świadomości (z jej utratą włącznie), drgawki
4. Ze skóry, błon śluzowych: oparzenie, zaczerwienienie, pęcherze.

Pomocne może być również otoczenie poszkodowanego:

•         miejsce znalezienia chorego (garaż - pracujący silnik samochodu lub mieszkania opalane piecem - ryzyko zatrucia tlenkiem węgla; na wsiach przy pracach rolniczych - ryzyko zatrucia środkami ochrony roślin)

•         opakowania po lekach, środkach ochrony roślin

•         wymiociny

 Co robimy

1. Ratując należy uważać, aby samemu się nie zatruć! (Przewietrzenie pomieszczenia, szybkie wyniesienie poszkodowanego itp.). Krótko mówiąc usunięcie przyczyny wywołującej zatrucie.
2. Przeniesienie chorego w bezpieczne miejsce
3. Sprawdzenie przytomności chorego (Uwaga! Nie wdychać powietrza wydychanego przez chorego!)
4. Wezwanie karetki pogotowia jeśli to konieczne.
5. Jeśli to możliwe - jak najszybsze usunięcie trucizny z organizmu: z przewodu pokarmowego przez sprowokowanie wymiotów (tylko u przytomnych! W niektórych zatruciach nie wolno prowokować wymiotów.), ze skóry, oczu - przez przemycie czystą wodą.
6. Zabezpieczenie wszelkich znalezionych przy chorym opakowań po lekach, środkach chemicznych, wymiocin i zabraniem ich razem z poszkodowanym do szpitala

Metody eliminacji trucizn 

Zatrucie przez przewód pokarmowy

(Wywołujemy wymioty wykonując po kolei następujące czynności):

•         podanie ok. 1 litra letniej wody do wypicia

•         drażnienie tylnej ściany gardła palcem

•         w/w 2 kroki powtarzać do uzyskania czystych wymiocin

•         zabezpieczyć próbkę wymiocin do badania toksykologicznego

UWAGA

Prowokowanie wymiotów jest niedozwolone u osób: 

• nieprzytomnych z niesprawnym odruchem kaszlowym
• zatrutych kwasami, zasadami lub innymi środkami żrącymi, które mogą uszkadzać przełyk
• zatrutych środkami drażniącymi, jak benzyna czy nafta
• zatrutych substancjami oleistymi (mogą nie wywołać odruchu kaszlowego)