Zatrucie to zbiór różnorodnych
objawów ze strony różnych układów, spowodowanych wniknięciem do organizmu
substancji trującej (toksyny lub środka chemicznego) w dawce
toksycznej. Każda substancja może być trucizną, nawet leki.
Zatrucia mogą być
wynikiem celowego działania (zabójstwo, samobójstwo) bądź pomyłki (działanie
przypadkowe). Mogą też wystąpić zatrucia chorobowe (np. bakteryjne, ciążowe) jaki przemysłowe (np. skażenie środowiska pracy).
Najczęstszą przyczyną przyjęć do szpitala i
konsultacji telefonicznych prowadzonych przez ośrodki toksykologiczne są
zatrucia lekami, substancjami narkotycznymi lub substancjami używanymi w gospodarstwach domowych.
Toksyczność leków może wynikać także z ich
błędnego dawkowania lub interakcji między różnymi preparatami.
Przypadkowe
zatrucia najczęściej zdarzają się u dzieci. Otrucia są stosunkowo rzadkie.
Wypadki w zakładach przemysłowych, działania wojenne lub ataki
terrorystyczne mogą być również przyczyną narażenia na substancje szkodliwe.
Objawy
zatrucia są niecharakterystyczne. Jeśli poszkodowany jest nieprzytomny i nie
możemy znaleźć innej przyczyny utraty świadomości, można podejrzewać zatrucie.
Objawy ułatwiające rozpoznanie zatrucia:
- Z
układu pokarmowego: nudności, wymioty, biegunka, bóle brzucha
- Z
układu oddechowego: trudności w oddychaniu, spłycenie/zwolnienie oddechu
- Z układu nerwowego: zwężone lub nadmiernie poszerzone źrenice, ból głowy, zaburzenia
świadomości (z jej utratą włącznie), drgawki
- Ze
skóry, błon śluzowych: oparzenie, zaczerwienienie, pęcherze.
Pomocne może być również otoczenie
poszkodowanego:
•
miejsce znalezienia chorego (garaż - pracujący silnik samochodu lub mieszkania opalane piecem -
ryzyko zatrucia tlenkiem węgla; na wsiach przy pracach rolniczych - ryzyko
zatrucia środkami ochrony roślin)
•
opakowania po lekach, środkach
ochrony roślin
•
wymiociny
Co robimy
- Ratując należy uważać, aby samemu
się nie zatruć! (Przewietrzenie pomieszczenia, szybkie
wyniesienie poszkodowanego itp.). Krótko mówiąc usunięcie przyczyny wywołującej
zatrucie.
- Przeniesienie chorego w bezpieczne
miejsce
- Sprawdzenie przytomności chorego
(Uwaga! Nie wdychać powietrza wydychanego przez chorego!)
- Wezwanie karetki pogotowia jeśli to
konieczne.
- Jeśli to możliwe - jak najszybsze
usunięcie trucizny z organizmu: z przewodu pokarmowego przez sprowokowanie
wymiotów (tylko u przytomnych! W niektórych zatruciach nie wolno prowokować wymiotów.), ze skóry, oczu - przez przemycie czystą wodą.
- Zabezpieczenie wszelkich
znalezionych przy chorym opakowań po lekach, środkach chemicznych, wymiocin i
zabraniem ich razem z poszkodowanym do szpitala
Metody
eliminacji trucizn
Zatrucie
przez przewód pokarmowy
(Wywołujemy wymioty wykonując po
kolei następujące czynności):
•
podanie ok. 1 litra letniej wody do
wypicia
•
drażnienie tylnej ściany gardła
palcem
•
w/w 2 kroki powtarzać do uzyskania
czystych wymiocin
•
zabezpieczyć próbkę wymiocin do
badania toksykologicznego
UWAGA
Prowokowanie
wymiotów jest niedozwolone u osób:
- nieprzytomnych z niesprawnym odruchem kaszlowym
- zatrutych kwasami, zasadami lub innymi
środkami żrącymi, które mogą uszkadzać przełyk
- zatrutych środkami drażniącymi, jak
benzyna czy nafta
- zatrutych substancjami oleistymi (mogą
nie wywołać odruchu kaszlowego)